تب دنگی چیست؟
تب دنگی یک بیماری واگیردار و کشنده در برخی موارد است که از طریق گزش پشه‌های آلوده به ویروس دنگی (عمدتاً پشه های آئدس) به انسان منتقل می‌شود. این بیماری در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری شایع است و اخیراً مواردی از آن در ایران نیز گزارش شده است. در این مقاله به علائم، راه‌های پیشگیری، درمان و نکات مهم برای مراقبت از کودکان می‌پردازیم.
تب دنگی یک بیماری ویروسی است که توسط چهار نوع ویروس (DENV-1 تا DENV-4) ایجاد می‌شود. این بیماری به‌دلیل درد شدید عضلانی و استخوانی به “تب استخوان شکن” نیز معروف است.
علائم تب دنگی
علائم معمولاً ۴ تا ۱۰ روز پس از گزش پشه آلوده ظاهر می‌شوند و شامل:
- تب ناگهانی و بالا (تا ۴۰ درجه سانتیگراد)
- سردرد شدید
- درد پشت چشم‌ها
- درد عضلانی و مفصلی
- حالت تهوع و استفراغ
- بثورات پوستی (راش قرمز)
- خستگی مفرط
در موارد شدید، ممکن است خونریزی (از بینی، لثه یا دستگاه گوارش)، افت فشار خون و شوک رخ دهد که خطر مرگ را افزایش می‌دهد.
علائم تب دنگی در کودکان
- تب بالا و بی‌قراری
- کاهش اشتها
- خواب‌آلودگی یا گریه غیرمعمول
- بثورات پوستی
- در موارد شدید، کم‌آبی و شوک
تب دنگی چگونه منتقل می‌شود؟
- انتقال از طریق گزش پشه آئدس (Aedes aegypti و Aedes albopictus) که در طول روز فعال هستند.
- این پشه‌ها در آب‌های راکد تخم‌گذاری می‌کنند (مثل گلدان‌ها، ظروف آب، لاستیک‌های مستعمل).
- واگیر مستقیم از فرد به فرد ندارد، اما اگر پشه فرد آلوده را نیش بزند، می‌تواند ویروس را به دیگران منتقل کند.
اگر فکر می‌کنید تنها تب دنگی باعث تعجب است، بهتر است نگاهی هم به عجیب ترین رکوردهای ثبت شده در گینس بیندازید!
درمان تب دنگی
- در حال حاضر درمان اختصاصی برای تب دنگی وجود ندارد و اقدامات زیر توصیه می‌شود:
- استراحت و مصرف مایعات فراوان (آب، آبمیوه، ORS).
- استفاده از استامینوفن برای کاهش تب و درد (اجتناب از آسپرین و ایبوپروفن به دلیل خطر خونریزی).
- پرهیز از خوددرمانی و مراجعه به پزشک در صورت تشدید علائم.
- در موارد شدید، بستری در بیمارستان برای دریافت مایعات وریدی و مراقبت‌های ویژه ضروری است.
درمان خانگی تب دنگی (کمکی، نه جایگزین پزشک)
- نوشیدن آب نارگیل و آب‌میوه‌های طبیعی.
- مصرف سوپ مرغ و غذاهای سبک.
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تب.
- پشه‌بند برای جلوگیری از گزش مجدد.
پیشگیری از تب دنگی
- خالی کردن آب‌های راکد (گلدان‌ها، سطل‌ها، لاستیک‌های مستعمل).پوشاندن مخازن آب. استفاده از پشه‌بند و
- اسپری‌های دافع حشرات (حاوی DEET).
- پوشیدن لباس‌های آستین بلند و روشن.
- نصب توری روی پنجره‌ها و درها.
- واکسن
هشدارها
در صورت مشاهده علائم هشداردهنده مانند خونریزی، استفراغ مداوم، درد شدید شکم یا افت هوشیاری، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
کودکان، زنان باردار و افراد با بیماری‌های مزمن (مثل دیابت) در معرض خطر بیشتری هستند
نتیجه‌گیری
تب دنگی یک بیماری واگیردار و گاهی کشنده است که با پیشگیری از گزش پشه و کنترل محیط قابل اجتناب است. در صورت بروز علائم، مراجعه به پزشک و پرهیز از خوددرمانی ضروری است. کودکان و افراد آسیب‌پذیر نیاز به مراقبت ویژه دارند.
به یاد داشته باشید: بهترین راه مقابله با تب دنگی، جلوگیری از گزش پشه و حذف محل‌های تکثیر آن است!