تب نوزاد؛ کنترل و درمان

تب در نوزادان یکی از نگرانی‌های بزرگ والدین است، زیرا می‌تواند نشانه‌ای از یک عفونت یا مشکل جدی باشد. در این مقاله، به بررسی نحوه اندازه‌گیری تب نوزاد، روش‌های درمانی و زمان مناسب مراجعه به پزشک می‌پردازیم.

نحوه اندازه‌گیری تب نوزاد

برای اندازه‌گیری دقیق دمای بدن نوزاد، روش‌های مختلفی وجود دارد:

اندازه‌گیری دما از طریق مقعد: این روش دقیق‌ترین روش اندازه‌گیری تب در نوزادان زیر ۳ ماه است. برای این کار:

دماسنج را با کمی وازلین چرب کنید.

به‌آرامی نوک دماسنج را حدود ۱.۵ سانتی‌متر داخل مقعد نوزاد قرار دهید.

پس از چند ثانیه (بسته به نوع دماسنج)، دما را بخوانید.

اگر دمای بدن نوزاد بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد باشد، باید اقدامات لازم انجام شود.

اندازه‌گیری دما از زیر بغل: این روش کمتر تهاجمی است اما دقت کمتری نسبت به روش مقعدی دارد.

دماسنج را زیر بغل نوزاد قرار دهید.

مطمئن شوید که بازو را روی بدن فشار داده‌اید تا دماسنج ثابت بماند.

پس از پایان اندازه‌گیری، دما را بخوانید. اگر دما بالای ۳۷.۵ درجه سانتی‌گراد باشد، باید توجه بیشتری کرد.

اندازه‌گیری دما از طریق گوش (تمپانیک): این روش سریع است اما دقت آن به اندازه روش مقعدی نیست و برای نوزادان زیر ۶ ماه توصیه نمی‌شود.

نوک دماسنج را به‌آرامی در ورودی مجرای گوش نوزاد قرار دهید.

دما را اندازه‌گیری کرده و در صورت بالاتر بودن از ۳۸ درجه سانتی‌گراد، اقدامات لازم را انجام دهید.

اندازه‌گیری دما با دماسنج پیشانی (مادون قرمز): این روش غیرتهاجمی و راحت است اما دقت آن می‌تواند کمتر از روش مقعدی باشد. اگر تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد باشد، باید بررسی شود.

دلایل تب در نوزادان

تب می‌تواند نشانه‌ای از موارد زیر باشد:

عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، یا روزئولا.

عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت گوش، ذات‌الریه، یا عفونت مجاری ادراری.

واکنش به واکسیناسیون که معمولاً موقتی است.

دندان درآوردن که ممکن است باعث افزایش دمای بدن شود اما معمولاً تب بالایی ایجاد نمی‌کند.

راه‌های کاهش تب در نوزاد

اگر دمای بدن نوزاد بالا است، می‌توانید از روش‌های زیر برای کاهش تب استفاده کنید:

لباس‌های سبک بپوشانید: نوزاد را بیش از حد نپوشانید و اجازه دهید بدن او گرمای اضافی را از دست بدهد.

مایعات کافی به نوزاد بدهید: شیر مادر یا شیر خشک به میزان کافی به نوزاد بدهید تا بدن او هیدراته بماند.

استفاده از پارچه خنک: یک دستمال نمدار با آب ولرم را روی پیشانی یا بدن نوزاد قرار دهید.

حمام آب ولرم: نوزاد را با آب ولرم (نه سرد) حمام کنید تا تب او کاهش یابد.

ایجاد جریان هوای مناسب: در محیطی با دمای متعادل (حدود ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد) نگه دارید.

داروهای تب‌بر: در صورتی که پزشک توصیه کند، می‌توان از استامینوفن مخصوص نوزادان استفاده کرد. (از ایبوپروفن برای نوزادان زیر ۶ ماه استفاده نکنید.)

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در برخی موارد، تب نوزاد نیاز به بررسی پزشکی دارد. موارد زیر نشان‌دهنده نیاز به مراجعه فوری به پزشک هستند:

نوزاد زیر ۳ ماه با تب ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر.

نوزاد ۳ تا ۶ ماهه با تب ۳۹ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر.

تب بیش از ۲۴ ساعت در نوزاد زیر ۲ سال.

کاهش اشتها، بی‌حالی شدید، یا تحریک‌پذیری غیرعادی.

سختی در تنفس یا گریه غیرقابل کنترل.

وجود علائم دیگر مانند تشنج، استفراغ مکرر، یا اسهال شدید.

بروز دانه‌های قرمز یا بنفش روی پوست.

بی‌حالی شدید و عدم واکنش به محرک‌ها.

چگونه از بروز تب در نوزاد پیشگیری کنیم؟

اگرچه نمی‌توان همیشه از تب جلوگیری کرد، اما روش‌هایی برای کاهش احتمال آن وجود دارد:

شستن مرتب دست‌ها و رعایت بهداشت فردی.

جلوگیری از تماس نوزاد با افراد بیمار.

واکسیناسیون به موقع نوزاد طبق برنامه پزشک.

تغذیه مناسب و شیردهی مادر برای تقویت سیستم ایمنی.

جلوگیری از قرار گرفتن نوزاد در معرض محیط‌های پرجمعیت و بسته.

تب در نوزادان معمولاً ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی است و در بیشتر موارد با روش‌های ساده قابل کنترل است. با این حال، آگاهی از نحوه اندازه‌گیری تب، روش‌های کاهش آن و دانستن زمان مناسب مراجعه به پزشک می‌تواند به والدین کمک کند تا از سلامت نوزاد خود بهتر مراقبت کنند. همچنین، رعایت نکات پیشگیری می‌تواند احتمال بروز تب را کاهش دهد و از نگرانی‌های والدین بکاهد.