کردهای ایران
کردهای ایران (به کردی: کوردانی ڕۆژهەڵات، کوردانی ئێران) گروهی از مردم ایران هستند که کردتبار و کردزبان‌اند. آن‌ها پس از فارسی‌زبانان و ترک‌زبانان، سومین گروه بزرگ قومی در کشور به شمار می‌روند. طبق تخمینی در سال ۲۰۱۴، جمعیت کردهای ایران حدود ۸ میلیون نفر برآورد شده که معادل تقریباً ۱۰ درصد از جمعیت کشور است.
پراکندگی جغرافیایی کردها در ایران
کردها در استان‌های مختلف ایران ساکن‌اند، اما تمرکز اصلی آن‌ها در این مناطق است:
| منطقه | استان‌ها | مذهب غالب | پوشاک مردان | پوشاک زنان |
|---|---|---|---|---|
| غرب | کردستان، کرمانشاه، ایلام | عمدتاً اهل سنت | پیراهن بلند، شلوار گشاد، دستار | پیراهن رنگی، سربند و زیورآلات سنتی |
| شمال غرب | آذربایجان غربی | سنی و شیعه | شال و کلاه کردی | لباس محلی با رنگ‌های گرم |
| شمال شرق | خراسان شمالی و رضوی | شیعه | ترکیبی از کردی و خراسانی | لباس ساده‌تر با نقوش سنتی |
| جنوب غرب | لرستان و بخش‌هایی از خوزستان | شیعه | پوشش سنتی لری-کردی | لباس‌های ترکیبی لری و کردی |
مذهب در میان کردهای ایران
وابستگی مذهبی کردهای ایران بر اساس مناطق مختلف، تنوع چشم‌گیری دارد:
- تسنن شافعی: عمدتاً در استان‌های آذربایجان غربی و کردستان
- تشیع: در استان‌های ایلام، خراسان شمالی، و بخشی از کرمانشاه
- یارسان: در کرمانشاه و نواحی خاصی از کردستان غربی
پوشاک سنتی کردها
پوشاک کردی یکی از مهم‌ترین نمودهای فرهنگی این قوم است که نه‌تنها از لحاظ زیبایی‌شناسی بلکه از نظر اقلیمی و کاربردی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. این پوشش شامل لباس‌های مخصوص برای مردان و زنان است و از نظر ساختار، رنگ و مواد به‌کاررفته در هر منطقه از کردستان تنوع دارد.
پوشاک مردان کرد
لباس سنتی مردانه کردها متشکل از اجزای زیر است:
- چوخه یا که‌وا: نیم‌تنه‌ای پشمی یا پنبه‌ای، شبیه کت، با چاک در طرفین
- پانتول (پاتول): شلواری گشاد با دمپای تنگ
- شاپک و شه‌ل: نوعی بالا‌تنه پشمی به همراه شلوار کُردی
- ملکی: نیم‌تنه‌ای بدون یقه
- لفکه سورانی (لَوَندی): پیراهنی با آستین‌های بلند و آزاد
- پشت تند یا شوتک: پارچه‌ای گلدار به‌عنوان کمربند و جایگاه خنجر
- دستار، کلاغه، پێچ و کڵاو: انواع سربند و کلاه
- کلاش: پاپوش سنتی سفید، سبک، مناسب فصل گرم
- کەپەنک و فەرەنجی: تن‌پوش‌هایی نمدی، مناسب برای مناطق کوهستانی و سردسیر
پوشاک زنان کرد
لباس زنان کرد معمولاً بسیار رنگارنگ، تزیین‌شده و متنوع است و عناصر اصلی آن عبارتند از:
- کراس: پیراهن بلند با دامن گشاد
- کُلُنجِه (سوخمه): نیم‌تنه‌ای زری‌دوزی یا مخملی
- شلوار ده‌رپێ یا ئاواڵ کراس: شلواری گشاد یا مخصوص کار
- کڵاو یا کلاه: پولک‌دوزی‌شده
- کُلکه: نوعی روسری ابریشمی و ملیله‌دوزی‌شده
- گوڵوه‌نی: روسری مخصوص شادی یا عزا
- که‌وا زنانه (کولیجه): نسخه کوتاه‌تر و رنگی‌تر کت مردانه
- پشت تێند: پارچه‌ای رنگی که بر روی پیراهن بسته می‌شود
- ده‌سماڵ یا روسری: پارچه‌ای نازک با پولک و تزئینات ظریف
جایگاه فرهنگی پوشاک کردی
لباس کردی تنها یک پوشش نیست، بلکه نمادی از هویت، تاریخ، و اقلیم مردم کرد است. در تمام چهار بخش کردستان (ایران، عراق، ترکیه و سوریه) نوع خاصی از این پوشاک مشاهده می‌شود. این لباس‌ها با الهام از زندگی کوهستانی، فعالیت‌های روزمره و آیین‌های اجتماعی طراحی شده‌اند.
کردهای ایران، با سابقه‌ای دیرینه و فرهنگی غنی، در مناطق وسیعی از کشور حضور دارند. تنوع مذهبی، زبانی و پوششی این قوم نشان از تنوع قومی-فرهنگی کشور ایران دارد. حفظ، شناخت و معرفی این فرهنگ می‌تواند به تقویت وحدت در عین تنوع ملی کمک کند.
نمایش کسب و کار شما در این صفحه به همراه دریافت لینک فالو برای بهبود سئو سایت تان. برای مشاوره و رزرو روی لینک زیر کلیک کنید