ارز دیجیتال چیست و چگونه کار میکند؟
ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی، نوعی دارایی دیجیتال است که به‌جای اتکا به بانک‌ها یا دولت‌ها، از فناوری رمزنگاری برای ثبت، حفظ امنیت و انتقال ارزش استفاده میکند. با معرفی بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹، این فناوری وارد مرحله‌ای انقلابی شد و تا امروز، صدها نوع ارز دیجیتال برای سرمایه‌گذاری یا استفاده روزمره به وجود آمده‌اند.
ارزهای دیجیتال بر پایه تکنولوژی بلاکچین کار می‌کنند؛ یک دفتر کل توزیع‌شده که تراکنش‌ها را به‌صورت شفاف، غیرقابل‌تغییر و بدون واسطه ذخیره میکند. این ویژگی‌ها، ارزهای دیجیتال را به گزینه‌ای جذاب برای تراکنش‌های بین‌المللی، پرداخت سریع، و سرمایه‌گذاری بلندمدت تبدیل کرده‌اند.
مهم‌ترین ویژگی‌های ارز دیجیتال
- غیرمتمرکز بودن: کنترل ارزهای دیجیتال در اختیار کاربران شبکه است، نه بانک‌ها یا دولت‌ها.
- تراکنش‌های امن و رمزنگاری‌شده: امنیت بالا، بدون نیاز به اعتماد به واسطه‌ها.
- سرعت بالا و هزینه‌ی پایین: به‌ویژه در انتقال بین‌المللی ارز.
- ناشناس بودن نسبی: حفظ حریم خصوصی از طریق آدرس‌های کیف پول به‌جای اطلاعات شخصی.
تفاوت کوین و توکن در ارز دیجیتال
ارزهای دیجیتال به دو دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند:
- کوین‌ها: ارزهایی مثل بیت‌کوین یا اتریوم که بلاکچین اختصاصی خود را دارند.
- توکن‌ها: ارزهایی که روی بلاکچین‌های موجود (مثل اتریوم) ساخته می‌شوند و معمولا در پلتفرم‌ها یا پروژه‌های خاص کاربرد دارند.
انواع توکن ارز دیجیتال بر اساس کاربرد
1. توکن‌های دیفای (DeFi)
توکن‌هایی که برای خدمات مالی غیرمتمرکز مثل وام‌گیری، مبادله دارایی و کسب سود طراحی شده‌اند.
مثال‌ها:
- AAVE: برای وام‌دهی و دریافت وام
- UNI: توکن صرافی یونی‌سواپ
- COMP: حاکمیتی در پلتفرم کامپوند
2. توکن‌های وب ۳ (Web3)
توکن‌هایی که در پروژه‌های اینترنت نسل سوم (با محوریت حریم خصوصی و کنترل کاربران) استفاده می‌شوند.
مثال‌ها:
- Filecoin (FIL)
- Helium (HNT)
- Arweave (AR)
3. توکن‌های خدماتی (Utility Tokens)
برای دسترسی به امکانات خاص یک پلتفرم یا پرداخت کارمزدها.
مثال‌ها:
- Chainlink (LINK)
- Binance Coin (BNB)
4. توکن‌های متاورسی
مورد استفاده در دنیای مجازی و تعاملات اقتصادی کاربران در محیط متاورس.
مثال‌ها:
- Decentraland (MANA)
- Axie Infinity (AXS)
5. توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)
نماینده دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد مانند آثار هنری، آیتم‌های بازی یا کلکسیون‌ها.
مثال‌ها:
- CryptoPunks
- Bored Ape Yacht Club (BAYC)
- 6. ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)
نسخه دیجیتال پول ملی که توسط بانک‌های مرکزی کنترل می‌شود و برخلاف کریپتوهای کلاسیک، از سوی دولت‌ها پشتیبانی می‌شود.
مثال‌ها:
- یوان دیجیتال چین (DCEP)
- یورو دیجیتال
چطور دسته‌بندی ارزهای دیجیتال را پیدا کنیم؟
وب‌سایت‌های معتبری مانند CoinMarketCap اطلاعات جامع و دسته‌بندی‌شده‌ای درباره انواع کوین‌ها و توکن‌ها ارائه می‌دهند. در این سایت می‌توانید بر اساس کاربرد (DeFi، NFT، Web3 و…) فهرست کامل توکن‌های فعال را مشاهده کنید.
جمع‌بندی
کریپتوکارنسی‌ها دنیایی پیچیده اما هیجان‌انگیز هستند. درک تفاوت‌ها بین کوین‌ها، توکن‌ها و شناخت دسته‌بندی‌های مختلف ارز دیجیتال، می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری یا استفاده شما را روشن‌تر کند. اگر در آغاز راه هستید، با دانش دقیق وارد شوید و همیشه قبل از هر تصمیم مالی، تحقیق کنید.
در کنار شناخت ارزهای دیجیتال، آشنایی با هوش مصنوعی و کاربرد آن در پردازش متن، تصویر و ویدیو به شما دید جامعی از تحول دیجیتال می‌دهد