دعای توبه از گناهان؛ بازگشت به آغوش رحمت الهی
مناجات توبه کنندگان، از جمله ادعیه‌هایی است که از امام سجاد علیه السلام نقل شده و در آن به موضوعاتی چون توبه و استغفار پرداخته شده است. امام سجاد علیه السلام در این دعا از خداوند درخواست کردند که گناهان ما را بپوشانند و توبه ما را قبول کنند. همچنین این امام بزرگوار در این ادعیه خداوند را به عزتش قسم داده که ما را مورد رحمت و عفو خود قرار دهد، چرا که جز درگاه او به درگاه دیگری نخواهیم رفت و او تنها آمرزنده گناهان ماست. درخواست رحمت و مغفرت از خداوند در این دعا نشان دهنده بازشدن آغوش خداوند برای کسب رحمت و مغفرت الهی است. در کنار آن انجام توبه واقعی می‌تواند زمینه بخشش و رحمت الهی را فراهم کند. در فرایند توبه شما باید پشیمانی در قلب خود، استغفار در زبان خود و عزم بازگشت از گناه را با تمام وجود داشته باشید.
بهترین دعا برای توبه؛ کلید پاکی و بخشش از گناهان
حضرت علی علیه السلام در مورد اهمیت و جایگاه توبه می‌فرمایند: “توبه یعنی پشیمان شدن قلبی، طلب بخشش با زبان، انجام ندادن گناه و اراده جدی برای اینکه به گناه برنگردید.” خداوند بارها در آیات قرآن از بندگانش دعوت می‌کند که همواره به سوی توبه روی آورند تا گناهان آنها مورد آمرزش قرار گیرد و از وسوسه‌های شیطان دور بمانند.
از بهترین دعا برای توبه می‌توان به دعای استغفار، دعای کمیل، دعای حمزه ثمالی و حتی ذکر صلوات اشاره کرد. در این مقاله از خدمتگزاران در مورد پاک شدن از گناهان و دعاهای توبه و شرایط خواندن آنها برایتان مطالبی جمع آوری کرده‌ایم
بهترین دعاها برای توبه
دعاها و اذکار متفاوتی هستند که از آنها می‌توانید جهت بخشیده شدن گناهان و پاک شدن لوح ضمیر استفاده کنید. خداوند باری تعالی همواره درهای بازگشت به سوی خود را برای مومنانش باز گذاشته و این نشان دهنده رحمت بی‌پایان پروردگار است.
1. دعای کمیل
این دعا از جانب حضرت علی علیه السلام بر یکی از یاران وفادارش به نام کمیل بن زیاد تعلیم داده شده و تحت همین نام خوانده می‌شود. البته به دعای کمیل، دعای خضر نیز می‌گویند. خواندن دعای کمیل در شب‌های جمعه، شب‌های قدر و شب نیمه شعبان سفارش شده است. در بخشی از دعای کمیل آمده که خداوندا، گناهانی که کاتبین برای من می‌نویسند را به بزرگی و لطف خودت مورد بخشش قرار بده. حتی گناهانی که کاتبین نمی‌بینند و تو تنها شاهد آنها هستی.
در مورد دعای کمیل همواره به قرائت دسته جمعی آن سفارش گشته، چون در حالت قرائت دسته جمعی خداوند توجه و الطاف بیشتری را نصیب قرائت کنندگان این دعا و برآورده نمودن حاجات آنها می‌کند.
2. دعای حمزه ثمالی
یکی از مجرب‌ترین و بهترین دعا برای توبه دعای حمزه ثمالی بوده که فرصتی عالی برای بهره‌مندی از لطف خداوند جهت بخشیده شدن گناهان است. انسانی که نزد قدرتی بزرگ چون خداوند به گناهان خویش اعتراف می‌کند، امید دارد که خالق و پروردگارش می‌تواند او را از گرفتاری‌ها نجات دهد.
دعای حمزه ابو حمزه ثمالی از امام سجاد علیه السلام نقل شده و در آن علاوه بر مفهوم توبه و سنگینی گناهان، به موارد دیگری مثل پذیرش امامت و نبوت، دشواری‌های دوزخ و قیامت و همچنین نقشه راه پرهیزکاری اشاره شده است. آیت الله عبدالله جوادی آملی در مورد موثق بودن این سند عنوان می‌کند که این دعا در کتاب “مصباح المتهجد” نوشته شیخ طوسی و کتاب “بلد الامین” و “مصباح” از کفعمی، همچنین در “بحارالانوار” و “زادالمعاد” نوشته آیت الله مجلسی و از عباس قمی در “مفاتیح الجنان” روایت شده است. متن کامل این دعا به همراه ترجمه به شرح زیر است.
3. دعای استغفار
دعای استغفار که به دعای توبه نیز معروف بوده، دعای ۳۱ صحیفه سجادیه است. از امام صادق علیه السلام در مورد بهترین دعا برای توبه و شرایط آن نقل شده که می‌فرمایند: “خداوند باری تعالی وقتی می‌بیند که بنده‌اش توبه می‌کند، بسیار شاد می‌گردد؛ دقیقاً مشابه فردی که چیزی را گم کرده و آن را پیدا می‌کند و خوشحال است.”
وسوسه‌های شیطان حتی می‌تواند در دل پاک‌ترین بندگان خداوند هم نفوذ کند اما خداوند درهای توبه را باز گذاشته و شما می‌توانید از دعاهای مجرب، برای بخشیده شدن گناهان بهره بگیرید. می‌توانید دعای استغفار که متن و ترجمه آن را در اینجا آورده‌ایم، قرائت نمایید.
زمان و شرایط مناسب برای خواندن دعاهای توبه
آیت الله بهجت، مناسب‌ترین زمان جهت قرائت بهترین دعا برای توبه را سحرگاه شب جمعه می‌داند. همچنین حجت الاسلام والمسلمین محمد علی خوش نظر از کارشناسان علوم قرآنی در مورد بهترین زمان برای خواندن دعاهای توبه به موارد زیر اشاره کرده است که حداکثر فضیلت توبه نصیب حال قرائت کننده می‌گردد.
زمان نزول باران و رحمت الهی
هنگام اذان
بین دو رکعت نماز
پس از اتمام نماز
توبه در سجده
بین اذان صبح و طلوع آفتاب
شب‌های جمعه و روز جمعه
شب‌های قدر
شرایط منقلب درونی مثل شکستگی دل
خدای باری تعالی در قرآن کریم ۱۰۷ بار از کلمه توبه و مشتقات آن استفاده کرده است و این نشان دهنده اهمیت توبه و بازگشت به سمت خداوند است.
دعای توبه از گناهان کبیره
یکی از دعاها برای توبه از گناهان کبیره دعایی است که از پیامبر اکرم (ص) سفارش شده است. متن این دعا به شرح زیر است:
اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَغْفِرُكَ مِمَّا تُبْتُ إِلَيْكَ مِنْهُ ثُمَّ عُدْتُ فِيهِ وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا أَرَدْتُ بِهِ وَجْهَكَ فَخَالَطَنِي فِيهِ مَا لَيْسَ لَكَ وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِلنِّعَمِ اَلَّتِي مَنَنْتَ بِهَا عَلَيَّ فَتَقَوَّيْتُ بِهَا عَلَى مَعَاصِيكَ أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ اَلَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ اَلْحَيُّ اَلْقَيُّومُ عَالِمُ اَلْغَيْبِ وَ اَلشَّهَادَةِ اَلرَّحْمَنُ اَلرَّحِيمُ لِكُلِّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ وَ لِكُلِّ مَعْصِيَةٍ اِرْتَكَبْتُهَا اَللَّهُمَّ اُرْزُقْنِي عَقْلاً كَامِلاً وَ عَزْماً ثَاقِباً وَ لُبّاً رَاجِحاً وَ قَلْباً زَكِيّاً وَ عِلْماً كَثِيراً وَ أَدَباً بَارِعاً وَ اِجْعَلْ ذَلِكَ كُلَّهُ لِي وَ لاَ تَجْعَلْهُ عَلَيَّ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
دعای توبه دزدی
دعای توبه دزدی ان شاء الله مستجاب می شود. دزدی از موارد حرام شرعی است. علیرغم اشکال مختلف آنها، همه آنها در توصیف یک خطای نفرت انگیز انسانی، که تصاحب ناعادلانه اموال یا حقوق دیگران است، گرد هم می آیند. یکی از دعاهایی که برای توبه از سرقت در منابع آمده است به شرح زیر است:
اللَّهُمَّ أَنْتَ المَلِكُ لا إلَهَ إلَّا أَنْتَ أَنْتَ رَبِّي، وَأَنَا عَبْدُكَ، ظَلَمْتُ نَفْسِي، وَاعْتَرَفْتُ بذَنْبِي، فَاغْفِرْ لي ذُنُوبِي جَمِيعاً، إنَّه لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إلَّا أَنْتَ، وَاهْدِنِي لأَحْسَنِ الأخْلَاقِ لا يَهْدِي لأَحْسَنِهَا إلَّا أَنْتَ، وَاصْرِفْ عَنِّي سَيِّئَهَا لا يَصْرِفُ عَنِّي سَيِّئَهَا إلَّا أَنْتَ، لَبَّيْكَ وَسَعْدَيْكَ وَالْخَيْرُ كُلُّهُ في يَدَيْكَ، وَالشَّرُّ ليسَ إلَيْكَ، أَنَا بكَ وإلَيْكَ، تَبَارَكْتَ وَتَعَالَيْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إلَيْكَ.
دعای توبه از امام سجاد
یکی از مهمترین موارد دعای توبه از امام سجاد علیه السلام، دعای دوازدهم از صحیفه سجادیه است که به دعای اعتراف به گناه و درخواست توبه شناخته می‌شود. این دعا به شرح زیر است:
(۱) اللَّهُمَّ إِنَّهُ یحْجُبُنِی عَنْ مَسْأَلَتِک خِلَالٌ ثَلَاثٌ، وَ تَحْدُونِی عَلَیهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(۲) یحْجُبُنِی أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ، وَ نَهْی نَهَیتَنِی عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَیهِ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَی فَقَصَّرْتُ فِی شُکرِهَا.
(۳) وَ یحْدُونِی عَلَی مَسْأَلَتِک تَفَضُّلُک عَلَی مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَیک، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَیک، إِذْ جَمِیعُ إِحْسَانِک تَفَضُّلٌ، وَ إِذْ کلُّ نِعَمِک ابْتِدَاءٌ
(۴) فَهَا أَنَا ذَا، یا إِلَهِی، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّک وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِیلِ، وَ سَائِلُک عَلَی الْحَیاءِ مِنِّی سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعِیلِ
(۵) مُقِرٌّ لَک بِأَنِّی لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِک إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْیانِک، وَ لَمْ أَخْلُ فِی الْحَالاتِ کلِّهَا مِنِ امْتِنَانِک.
(۶) فَهَلْ ینْفَعُنِی، یا إِلَهِی، إِقْرَارِی عِنْدَک بِسُوءِ مَا اکتَسَبْتُ وَ هَلْ ینْجِینِی مِنْک اعْتِرَافِی لَک بِقَبِیحِ مَا ارْتَکبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِی فِی مَقَامِی هَذَا سُخْطَک أَمْ لَزِمَنِی فِی وَقْتِ دُعَای مَقْتُک.
(۷) سُبْحَانَک، لَا أَیأَسُ مِنْک وَ قَدْ فَتحْتَ لِی بَابَ التَّوْبَةِ إِلَیک، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِیلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ.
(۸) الَّذِی عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ، وَ أَدْبَرَتْ أَیامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّی إِذَا رَأَی مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَایةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ، وَ أَیقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِیصَ لَهُ مِنْک، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْک، تَلَقَّاک بِالْإِنَابَةِ، وَ أَخْلَصَ لَک التَّوْبَةَ، فَقَامَ إِلَیک بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِی، ثُمَّ دَعَاک بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِی.
(۹) قَدْ تَطَأْطَأَ لَک فَانْحَنَی، وَ نَکسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَی، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْیتُهُ رِجْلَیهِ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّیهِ، یدْعُوک: بِیا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَ یا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ، وَ یا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ، وَ یا مَنْ عَفْوُهُ أَکثرُ مِنْ نَقِمَتِهِ، وَ یا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ.
(۱۰) وَ یا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَی خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ، وَ یا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ، وَ یا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ یا مَنْ رَضِی مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْیسِیرِ، وَ مَنْ کافَی قَلِیلَهُمْ بِالْکثِیرِ، وَ یا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ، وَ یا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَی نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ.
(۱۱) مَا أَنَا بِأَعْصَی مَنْ عَصَاک فَغَفَرْتَ لَهُ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَیک فَقَبِلْتَ مِنْهُ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَیک فَعُدْتَ عَلَیهِ.
(۱۲) أَتُوبُ إِلَیک فِی مَقَامِی هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَی مَا فَرَطَ مِنْهُ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَیهِ، خَالِصِ الْحَیاءِ مِمَّا وَقَعَ فِیهِ.
(۱۳) عَالِمٍ بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِیمِ لَا یتَعَاظَمُک، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِیلِ لَا یسْتَصْعِبُک، وَ أَنَّ احْتِمَالَ الْجِنَایاتِ الْفَاحِشَةِ لَا یتَکأَّدُک، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِک إِلَیک مَنْ تَرَک الِاسْتِکبَارَ عَلَیک، وَ جَانَبَ الْإِصْرَارَ، وَ لَزِمَ الِاسْتِغْفَارَ.
(۱۴) وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَیک مِنْ أَنْ أَسْتَکبِرَ، وَ أَعُوذُ بِک مِنْ أَنْ أُصِرَّ، وَ أَسْتَغْفِرُک لِمَا قَصَّرْتُ فِیهِ، وَ أَسْتَعِینُ بِک عَلَی مَا عَجَزْتُ عَنْهُ.
(۱۵) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ هَبْ لِی مَا یجِبُ عَلَی لَک، وَ عَافِنِی مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْک، وَ أَجِرْنِی مِمَّا یخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ، فَإِنَّک مَلِیءٌ بِالْعَفْوِ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ، لَیسَ لِحَاجَتِی مَطْلَبٌ سِوَاک، وَ لَا لِذَنْبِی غَافِرٌ غَیرُک، حَاشَاک
(۱۶) وَ لَا أَخَافُ عَلَی نَفْسِی إِلَّا إِیاک، إِنَّک «أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ»، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اقْضِ حَاجَتِی، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِی، وَ اغْفِرْ ذَنْبِی، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِی، «إِنَّک عَلی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ»، وَ ذَلِک عَلَیک یسِیرٌ، آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ.