چگونه موسیقی ذهن، حافظه و خلق‌وخو را تقویت می‌کند؟
کارشناسان علوم اعصاب معتقدند اگر برای ساختن بدنی سالم باشگاه می‌روید، برای تقویت مغز نیز باید به موسیقی گوش دهید. پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که گوش دادن به موسیقی می‌تواند سطح اضطراب، فشار خون و درد را کاهش دهد و در مقابل، کیفیت خواب، خلق‌وخو، تمرکز و حافظه را بهبود ببخشد.
البته این فواید زمانی به‌درستی ظاهر می‌شوند که به موسیقی‌هایی آرام، شاد و پرمفهوم گوش دهید. موسیقی‌های غمگین یا بسیار تند و خشن ممکن است آثار معکوس داشته باشند و حتی منجر به تشدید تنش‌های روحی شوند.
موسیقی؛ غذای روح و ورزش ذهن
بر اساس یافته‌های عصب‌شناسان، مغز هنگام گوش دادن به موسیقی درگیر فعالیت‌های پیچیده ریاضی‌وار می‌شود. صداها ابتدا به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل شده، از طریق عصب شنوایی به ساقه مغز منتقل می‌شوند و در نهایت در قشر شنوایی به «موسیقی درک‌شده» تبدیل می‌گردند. به همین دلیل، موسیقی یکی از بهترین روش‌های تحریک شناختی مغز به شمار می‌رود.
فواید موسیقی برای عملکرد مغز
۱. تقویت هوش کلامی و مهارت های شناختی
یادگیری و نواختن سازهای موسیقی مانند پیانو و گیتار باعث افزایش هماهنگی بین مغز و بدن می‌شود. افرادی که در زمینه موسیقی فعال هستند، معمولاً IQ بالاتر و مهارت‌های زبانی بهتری دارند.
۲. افزایش خلاقیت
مغز هنگام شنیدن موسیقی جدید به چالش کشیده می‌شود. همین تلاش برای درک صداهای ناآشنا باعث تحریک بخش خلاق مغز و ارتقای توانایی تفکر واگرا می‌گردد.
۳. یادآوری خاطرات فراموش شده
موسیقی می‌تواند خاطرات گذشته را زنده کند. این ویژگی به‌ویژه در درمان اختلالات حافظه و آلزایمر اهمیت فراوانی دارد.
۴. بهبود تمرکز و سامان دهی ذهن
با کاهش استرس و فعال‌سازی نواحی خاصی از مغز، موسیقی می‌تواند تمرکز، حافظه و عملکرد شناختی را بهبود دهد. همین امر نشان می‌دهد چرا موسیقی در دوران بارداری یا کودکی تاثیر مثبتی بر رشد مغزی دارد.
۵. افزایش شادی و بهبود خلق‌وخو
یکی از برجسته‌ترین اثرات موسیقی بر مغز، ترشح هورمون‌های شادی‌آور مانند دوپامین و سروتونین است. این امر باعث افزایش احساس رضایت، کاهش افسردگی و ارتقای کیفیت زندگی می‌شود.
جنبه‌های منفی موسیقی بر مغز (در صورت افراط یا انتخاب نادرست)
هرچند موسیقی ابزار قدرتمندی برای آرامش و تمرکز است، اما گوش دادن مداوم به موسیقی‌های غمگین یا بسیار بلند می‌تواند آثار منفی نیز داشته باشد:
▪ موسیقی غمگین:
در شرایطی خاص می‌تواند احساس همدلی و آرامش ایجاد کند، اما در بلندمدت ممکن است باعث افزایش اضطراب و غم شود.
▪ صدای بلند:
موسیقی با ولوم بالا تمرکز را مختل کرده و حتی به شنوایی آسیب می‌زند. همچنین ممکن است باعث حواس‌پرتی هنگام انجام کارهای دقیق شود.
جمع‌بندی
موسیقی، یک ابزار قدرتمند برای تقویت مغز، کاهش استرس و بهبود خلق‌وخو است. با این حال، انتخاب نوع مناسب موسیقی متناسب با حال روحی شما اهمیت زیادی دارد. همان‌طور که آهنگی خاص ممکن است برای فردی آرامش‌بخش باشد، برای دیگری ممکن است مخل تمرکز باشد.
برای بهره‌گیری بهتر از اثرات موسیقی، توصیه می‌شود:
- به موسیقی‌هایی با ملودی ملایم و مثبت گوش دهید.
- از افراط در موسیقی‌های غمگین یا بسیار بلند خودداری کنید.
در صورت تمایل به استفاده از موسیقی به‌عنوان درمان مکمل، با روانشناس یا متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید
اگر به‌دنبال آرامش ذهن و نظم در زندگی هستید، محیط اطرافتان هم اهمیت زیادی دارد. برای مثال، آگاهی از روش‌های از بین بردن لکه روی لباس می‌تواند استرس ناشی از اتفاقات روزمره را کاهش دهد.