چطور چک صیادی بگیریم؟ مراحل ساده و ضروری

چگونگی دریافت دسته‌چک

دسته‌چک به دارندۀ خود این امکان را می‌دهد که معاملات را مطمئن‌تر و قانونی‌تر انجام دهد. انواع چک، بنابر شرایط متقاضی، به کاهش ریسک مالی کمک می‌کنند. بسیاری تصور می‌کنند که دسته‌چک فقط به کارمندان تعلق می‌گیرد؛ اما این باور صحیح نیست و تمام متقاضیان می‌توانند پس از طی مراحل مشخص، دسته‌چک دریافت کنند.

برای آشنایی بهتر، برخی کاربردهای اصلی دسته‌چک عبارت‌اند از:

• امکان پرداخت مطمئن‌تر در معاملات
• قابلیت ثبت دقیق تعهدات مالی
• کاهش نیاز به حمل پول نقد

انواع چک

چک عادی: قدیمی‌ترین و رایج‌ترین نوع چک است. دارندۀ چک از حساب جاری خود به نام فرد گیرنده چک صادر می‌کند. توجه داشته باشید که دریافت چک، تضمینی برای موجود بودن اعتبار در حساب صادرکننده نیست و فقط اعتبار شخصی او ملاک است. برای پاس شدن این چک، حضور در بانک ضروری است.

چک تأییدشده: در این نوع چک، برخلاف چک عادی، بانک مبلغ چک را تضمین می‌کند. این یعنی مبلغ صادر شده در حساب موجود و مسدود است و فقط به دارندۀ چک پرداخت می‌شود.

چک تضمین‌شده (رمزد‌ار): این چک توسط بانک و به درخواست مشتری صادر می‌شود. مبلغ آن کاملاً توسط بانک تضمین شده و تنها بین بانک‌ها قابل انتقال است. برای دریافت چک رمزدار نیازی به داشتن دسته‌چک نیست.

چک مسافرتی: مناسب افرادی است که قصد جابه‌جایی پول در سفرهای خارجی دارند. اگر بانک صادرکننده در کشور مقصد شعبه داشته باشد، این چک گزینه‌ای امن و مناسب برای حمل پول است.

چک الکترونیکی: در قانون جدید، متقاضی می‌تواند به‌جای چک کاغذی، چک تک‌برگ الکترونیکی دریافت کند. اما تخلف در این نوع چک نیز همان پیامدهای چک کاغذی را دارد؛ اگر چک برگشت بخورد، برای دریافت چک جدید باید پس از رفع برگشتی، سه سال صبر کنید.

 مقایسه انواع چک

چک صیادی و چک عادی

از اردیبهشت سال ۱۴۰۰، چک‌های صیادی جایگزین چک‌های عادی شده‌اند. پس از اجرای قانون جدید، دسته‌چک‌های قدیمی دیگر صادر نمی‌شوند و تمامی متقاضیان دسته‌چک برای حساب‌های جاری، چک صیادی دریافت خواهند کرد. در چک‌های صیادی، تاریخ اعتبار روی تمام برگه‌ها درج شده و دارنده فقط تا همان تاریخ می‌تواند از چک‌های خود استفاده کند؛ پس از پایان اعتبار، صدور چک معتبر نخواهد بود. این موضوع مهم‌ترین تفاوت بین چک صیادی و چک‌های قدیمی است، زیرا چک‌های قدیمی تاریخ اعتبار نداشتند.

برای درک بهتر، تفاوت‌های اصلی چک صیادی و چک عادی را می‌توان این‌گونه خلاصه کرد:

• چک صیادی دارای تاریخ اعتبار است؛ چک عادی فاقد تاریخ اعتبار.
• ثبت اطلاعات چک صیادی در سامانه الزامی است.
• چک‌های قدیمی فقط در صورت داشتن شرایط مشخص، همچنان قابل استفاده‌اند.

مقایسه چک صیادی و چک عادی

نکته:
طبق اعلام بانک مرکزی، دسته‌چک‌های قدیمی که تاریخ صدور آن‌ها قبل از مرداد ۱۳۹۷ است، دیگر اعتبار ندارند. اما دسته‌چک‌های صادرشده از ابتدای شهریور ۱۳۹۷ تا پایان آخرین برگ معتبر هستند. این چک‌ها برای صدور، دریافت یا انتقال نیاز به ثبت در سامانه صیاد ندارند و مانند گذشته قابل استفاده‌اند.

چک صیادی

سامانه صیاد یا «سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک» از سال ۱۳۹۶ توسط بانک مرکزی معرفی شد. هدف از ایجاد این سامانه، کاهش آمار چک‌های برگشتی، جلوگیری از صدور دسته‌چک برای افراد بدحساب و افزایش اعتبار چک در معاملات است. در چک صیادی، گیرنده چک می‌تواند قبل از پذیرش آن، اطلاعات صادرکننده را استعلام کند؛ به همین دلیل احتمال ریسک مالی به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.

در این سیستم، بانک‌ها نقش صدور مستقیم ندارند. آن‌ها فقط درخواست متقاضی را در سامانه ثبت می‌کنند و اعتبارسنجی افراد به صورت آنلاین توسط بانک مرکزی انجام می‌شود. اگر نتیجه استعلام مثبت باشد، دسته‌چک برای فرد صادر خواهد شد. تمام چک‌های صیادی در همه بانک‌ها ظاهر یکسانی دارند؛ این چک‌ها بنفش‌رنگ هستند و دارای بارکد دوبعدی برای اسکن و بررسی اعتبار صادرکننده‌اند.

برای آشنایی بهتر با ویژگی‌های چک صیادی، موارد زیر قابل توجه است:

• دارای بارکد دو بعدی جهت استعلام سریع.
• فرآیند اعتبارسنجی به صورت آنلاین انجام می‌شود.
• ظاهر و رنگ چک‌ها در تمام بانک‌ها یکسان است.
• صدور چک برای افراد بدحساب امکان‌پذیر نیست.

جدول ویژگی‌های اصلی چک صیادی

مزایای چک صیادی

چک صیادی با ویژگی‌های امنیتی و اعتبارسنجی دقیق، باعث کاهش ریسک مالی در معاملات شده است. هر برگ چک دارای شناسه ۱۶ رقمی است که اطلاعات اعتبار صاحب حساب را نشان می‌دهد. از آن‌جا که بانک‌ها در صدور این چک نقشی ندارند، روند دریافت برای همه افراد یکسان و بدون اعمال سلیقه است. نوع کاغذ، چاپ و آرم‌های برجسته نیز امکان جعل را تقریباً از بین برده و امنیت آن را افزایش داده است.

برخی مزایای مهم چک صیادی عبارت‌اند از:

• امکان استعلام فوری اعتبار صادرکننده قبل از دریافت چک
• نقد شدن در تمام بانک‌ها بدون نیاز به مراجعه به بانک صادرکننده
• تعیین سقف مبلغ چک بر اساس توان مالی شخص توسط سامانه
• عدم امکان صدور چک در وجه حامل
• جلوگیری از صدور چک سفید امضا
• وجود شماره یکتای امنیتی در هر برگ
• عدم امکان صدور چک جدید پس از اولین برگشتی تا زمان رفع سوءاثر

 خلاصه مزایای چک صیادی

شرایط دریافت دسته چک صیادی

دسته چک صیادی به افراد حقیقی و حقوقی—including شرکت‌ها و صاحبان حساب‌های جاری مشترک—اعطا می‌شود. با این حال شرایط و مدارک لازم برای این دو گروه یکسان نیست و هر یک باید مراحل مشخصی را طی کنند. در ادامه، شرایط لازم برای دریافت دسته چک صیادی توسط افراد حقیقی به‌صورت دقیق توضیح داده شده است.

برای صدور دسته چک، متقاضی باید فاقد چک برگشتی و بدهی غیرجاری باشد. بدهی غیرجاری به وام‌هایی گفته می‌شود که بازپرداخت آن‌ها بیش از یک سال است؛ مانند وام‌های مسکن یا وام‌های تجاری. رعایت نکات زیر برای دریافت دسته چک ضروری است:

شرایط لازم برای افراد حقیقی:

• گذشت حداقل دو سال از افتتاح حساب جاری شخصی
• داشتن محل سکونت یا محل کار ثابت
• نداشتن چک برگشتی یا سابقه بدحسابی
• نداشتن بدهی غیرجاری در هیچ بانکی

داشتن یک حساب بلندمدت جاری با حداقل موجودی پنج میلیون تومان که حداقل شش ماه از افتتاح آن گذشته باشد

رفع سوءاثر از چک برگشتی

در صورتی که فرد چک برگشتی داشته باشد، درخواست دسته چک پذیرفته نمی‌شود. برای رفع سوءاثر باید به بانک مراجعه کرده و اقدامات لازم انجام شود. معمولاً سابقه بدحسابی بین ۷ تا ۱۰ روز کاری پس از رفع برگشتی حذف می‌شود و متقاضی می‌تواند مجدداً برای دریافت دسته چک اقدام کند.

خلاصه شرایط افراد حقیقی

مدارک مورد نیاز برای دریافت دسته چک صیادی

برای دریافت دسته چک صیادی، افراد حقیقی باید مدارک مشخصی را به بانک ارائه دهند. این مدارک به بانک کمک می‌کند تا هویت، وضعیت مالی و محل سکونت متقاضی را بررسی کند.

مدارک مورد نیاز:

• کپی از تمامی صفحات شناسنامه
• یک قطعه عکس
• اگر دارنده حساب مستأجر است، کپی از اجاره‌نامه
• کپی مدارک شغلی
• یکی از قبوض خدماتی (آب، برق، گاز یا تلفن ثابت)

همراه داشتن یک معرف معتبر

نکته: همراه داشتن معرف برای دریافت دسته چک الزامی نیست. بانک‌ها بدون معرف نیز دسته چک صادر می‌کنند، اما معرفی معتبر می‌تواند زمان رسیدگی به درخواست شما را کاهش دهد و فرایند دریافت چک را آسان‌تر کند. در صورتی که معرف معتبر ندارید، جای نگرانی نیست؛ رفتار مالی خوب و رتبه اعتباری شما در بانک بهترین معرف شما محسوب می‌شود.

 خلاصه مدارک مورد نیاز

شرایط دریافت دسته چک صیادی برای افراد حقوقی

حساب جاری حقوقی، حسابی است که بیش از یک نفر صاحب آن باشند و برای شرکت‌ها و موسسات قانونی صادر می‌شود. انواع شرکت‌های حقوقی شامل موارد زیر هستند:

• شرکت سهامی
• شرکت با مسئولیت محدود
• شرکت تضامنی
• شرکت مختلط غیرسهامی
• شرکت مختلط سهامی
• شرکت نسبی
• شرکت تعاونی تولید و مصرف

شرایط دریافت دسته چک صیادی برای افراد حقوقی:

• از زمان تأسیس شرکت باید حداقل ۱۰ سال گذشته باشد.
• از زمان افتتاح حساب جاری مشترک شرکت حداقل ۱ سال گذشته باشد.
• در ۱۰ سال گذشته، محل شرکت بیش از دوبار تغییر نکرده باشد.
• شرکت باید یک سپرده بلندمدت با حداقل موجودی ۵۰ میلیون تومان داشته باشد که از افتتاح آن حداقل ۶ ماه گذشته باشد.
• هیچ‌یک از اعضای شرکت نباید سابقه بدحسابی در هیچ بانکی داشته باشند.
• هیچ‌یک از اعضای شرکت نباید چک برگشتی در هیچ بانکی داشته باشند.

نکته: داشتن چک برگشتی تنها به چک‌های صیادی محدود نیست. درخواست‌کنندگان نباید چک‌های عادی قدیمی‌شان نیز در هیچ بانکی برگشت خورده باشد. چک‌های قدیمی عادی که همچنان اعتبار دارند، در استعلام سابقه مالی تاثیرگذار هستند و در صورت وجود چک برگشتی، باید پیش از درخواست دسته چک اقدامات لازم برای رفع آن انجام شود.

 شرایط افراد حقوقی برای دریافت دسته چک

مدارک مورد نیاز برای دریافت دسته چک صیادی برای افراد حقوقی

برای دریافت دسته چک صیادی، شرکت‌ها و موسسات حقوقی باید مدارک زیر را ارائه دهند:

• درخواست افتتاح حساب بانکی با امضای همه صاحبان امضای مجاز شرکت درخواست‌دهنده.
• تأیید امضای همه صاحبان امضای مجاز شرکت.
• اصل و کپی گواهی‌نامه ثبت شرکت یا شرکت‌نامه.
• اصل و کپی اظهارنامه ثبت شرکت یا اساسنامه.
• اصل و کپی آخرین آگهی رسمی ثبت یا تأسیس شرکت در یک روزنامه رسمی کشوری.
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت‌مدیره شرکت.
• مدارک محل فعالیت شرکت (سند مالکیت یا اجاره‌نامه).

نکات مهم برای دریافت دسته چک صیادی برای افراد حقوقی

1. سهم مشارکت هر یک از اعضا باید مشخص باشد و نشان‌دهنده سهم هر نفر از موجودی حساب باشد. این سهم می‌تواند مساوی یا غیرمساوی باشد و باید در فرم بانک قید شود.
2. تغییر میزان سهم‌ها مستلزم حضور همه اعضا به صورت فیزیکی در بانک است.
3. شرایط برداشت از حساب توسط شرکا باید تعیین شود؛ به‌طور مثال آیا برداشت با امضای همه اعضا امکان‌پذیر است یا با تعداد محدودی امضا.
4. شرایط بستن حساب نیز باید مشخص باشد. اگر تعیین نشده باشد، بانک طبق همان شرایط برداشت تعیین شده اقدام می‌کند.
5. پیش از افتتاح حساب و دریافت دسته چک، میزان سهم‌ها، شرایط برداشت و شرایط بستن حساب باید به‌صورت شفاف و رسمی مشخص شوند.

 خلاصه نکات مهم حقوقی

مراحل ثبت درخواست برای دریافت چک صیادی

برای دریافت دسته چک صیادی، متقاضی باید به شعبه بانکی که در آن حساب جاری دارد مراجعه کند و درخواست خود را ارائه دهد. پس از تأیید رئیس شعبه، درخواست در سامانه صیاد ثبت می‌شود. در صورت مثبت بودن استعلام‌ها، بانک دستور صدور دسته چک را دریافت و آن را تحویل متقاضی می‌دهد.

مراحل ثبت درخواست:

1. تکمیل فرم تعریف متقاضی
2. تکمیل فرم درخواست افتتاح حساب جاری به همراه دسته چک
3. ارائه مدارک هویتی به شعبه و کپی برابر اصل آنها
4. استعلام مدارک هویتی از سامانه ثبت احوال کشور
5. استعلام نشانی از شرکت پست
6. استعلام سند مالکیت یا اجاره‌نامه دارای کد رهگیری از سامانه املاک و مستغلات کشور
7. استعلام بانک مرکزی و اعتبارسنجی برای نداشتن چک برگشتی و بدهی معوقه
8. ثبت درخواست در سامانه صیاد توسط بانک در صورت مثبت بودن همه استعلام‌ها
9. صدور دسته چک توسط بانک پس از تأیید سامانه صیاد

خلاصه مراحل

چگونگی ثبت چک صیادی

برای اینکه چک صادر شده به شخص حقیقی یا حقوقی اعتبار داشته باشد، ابتدا باید آن را در سامانه ثبت چک صیادی ثبت کنید. این کار می‌تواند از طریق اپلیکیشن موبایلت انجام شود.

مراحل ثبت چک صیادی در اپلیکیشن موبایلت:

1. نصب و ورود به اپلیکیشن موبایلت
2. انتخاب گزینه مدیریت چک
3. انتخاب گزینه صدور
4. وارد کردن شناسه 16 رقمی صیاد درج شده روی چک
5. ثبت مبلغ و تاریخ چک

تعیین دریافت‌کننده چک

1. برای اشخاص حقیقی: وارد کردن کد ملی
2. برای اشخاص حقوقی: وارد کردن شناسه ملی
3. درج توضیحات مربوط به چک (دلیل صدور یا بابت چه کاری)
4. بررسی اطلاعات و انتخاب گزینه تأیید و ادامه
5. مشاهده پیام «چک شما با موفقیت ثبت شد»

 خلاصه مراحل

تأیید چک در سامانه صیاد

هنگامی که چکی از شخص حقیقی یا حقوقی دریافت می‌کنید، باید آن را در سامانه صیاد تأیید یا رد کنید. این کار تضمین می‌کند که چک معتبر و مطابقت آن با سامانه بررسی شده است.

مراحل تأیید چک صیادی:

1. ورود به سامانه یا اپلیکیشن موبایلت و انتخاب گزینه مدیریت چک
2. انتخاب گزینه تأیید/رد
3. وارد کردن شناسه 16 رقمی صیاد درج شده روی چک
4. مشاهده اطلاعات چک و اعتبار صادرکننده
5. اگر اطلاعات سامانه با اطلاعات چک مطابقت دارد، روی تأیید و ادامه کلیک کنید
6. اگر اطلاعات مطابقت ندارد، روی رد چک کلیک کرده و چک را به صادرکننده بازگردانید

خلاصه مراحل

نحوه استعلام چک صیادی

برای بررسی وضعیت اعتباری صادرکننده چک صیادی، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• ارسال کد 16 رقمی صیاد درج شده روی چک به شماره 701701
• اسکن بارکد دوبعدی روی چک
• استفاده از اپلیکیشن موبایلت برای استعلام، ثبت، انتقال و تأیید یا رد چک

پس از انجام استعلام، وضعیت صادرکننده چک در یکی از پنج حالت زیر مشخص می‌شود:

وضعیت اعتباری صادرکننده

انتقال چک صیادی

برای انتقال چک صیادی به شخص دیگر، فقط تحویل فیزیکی چک کافی نیست و باید انتقال آن در سامانه صیاد نیز ثبت شود. این کار باعث می‌شود مالکیت چک به صورت رسمی و قانونی به فرد جدید منتقل شود.

مراحل انتقال چک صیادی

• ورود به اپلیکیشن موبایلت
• انتخاب گزینه «مدیریت چک»
• انتخاب «انتقال»
• وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی صیاد
• ثبت اطلاعات دریافت‌کننده جدید
• تأیید نهایی انتقال

نکات مهم هنگام انتقال

دریافت دسته چک صیادی از بانک سامان

شرایط دریافت دسته چک صیادی در بانک سامان مشابه سایر بانک‌ها است. برای دریافت دسته چک صیادی، بهترین روش این است که به شعبه‌ای از بانک سامان که حساب جاری دارید مراجعه کنید، زیرا این کار باعث تسریع در روند دریافت دسته چک می‌شود. همچنین، افرادی که پیشتر دسته چک عادی قدیمی از بانک سامان دریافت کرده‌اند، باید باقی‌مانده دسته چک قدیمی را به شعبه تحویل دهند.

نکات مهم:

دریافت دسته چک صیادی برای افرادی که در نئوبانک‌ها مانند بلو حساب جاری دارند، هنوز امکان‌پذیر نیست.

دریافت دسته چک صیادی از بانک سامان به صورت آنلاین

در بانک سامان، امکان دریافت دسته چک صیادی به صورت آنلاین وجود دارد. اگر حساب جاری شما در بانک سامان است، به راحتی می‌توانید از طریق اپلیکیشن موبایلت مراحل ثبت و دریافت دسته چک صیادی را انجام دهید.

مراحل آنلاین دریافت دسته چک صیادی:

• نصب اپلیکیشن موبایلت روی موبایل
• ثبت درخواست آنلاین برای دریافت دسته چک صیادی
• پس از تأیید درخواست شما توسط سامانه صیاد، به شعبه بانک سامان مراجعه کنید و دسته چک صیادی خود را دریافت کنید.
• پیامدهای برگشت خوردن چک صیادی
• در صورتی که چک صیادی برگشت بخورد، تا زمانی که رفع سوءاثر انجام نشود، صادرکننده با پیامدهای زیر مواجه خواهد شد:
• عدم امکان ثبت چک جدید در سامانه صیاد.
• عدم امکان افتتاح حساب بانکی جدید یا دریافت کارت بانکی (حتی کارت هدیه) از هر بانکی.
• عدم دریافت تسهیلات بانکی (مانند وام یا دسته چک جدید) به صادرکننده چک.
• مسدود شدن حساب‌های بانکی صادرکننده به میزان مبلغ چک برگشت‌خورده.

برای رفع این مشکلات، صادرکننده باید اقدام به رفع سوءاثر از چک برگشتی خود کند تا بتواند از خدمات بانکی مجدداً استفاده کند.